Waar komt het verhaal van de ooievaar die baby’s brengt vandaan?

Voor het gemak gaan we er van uit dat je al weet hoe baby’s gemaakt worden. Al zal je het tijdens sommige momenten van je zwangerschap jammer vinden dat je kindje niet simpel door de ooievaar wordt afgeleverd. De ooievaars door de ruit kennen we allemaal wel. Veel ouders vertellen hun kinderen ook het verhaal van de ooievaar die baby’s brengt als ze nog wat jong zijn om het ware verhaal uit de doeken te doen. Maar waar komt het verhaal van de ooievaar die baby’s brengt eigenlijk vandaan?

Ooievaars die baby’s stelen

Ooievaars worden al eeuwen in verband gebracht met baby’s. Zelfs in de Griekse mythologie is hier al een verhaal over te vinden. Gerana, de mooie Koningin van de Pygmeeën had de Griekse Godin Hera boos gemaakt. De Pygmeeën waren op dat moment in oorlog met de ooievaars. Het leek Hera dus wel aardig om wraak te nemen door Gerana in een ooievaar te veranderen. Zo gezegd, zo gedaan, Gerana moest voortaan als ooievaar door het leven. Als ooievaar probeerde Gerana haar eigen kind, van wie ze zielsveel hield, te ontvoeren. Ze werd echter telkens weggejaagd door haar voormalig rivale. In de Griekse mythologie kwamen ooievaars dus geen baby’s brengen, maar stalen ze juist baby’s.

De terugkeer van een ziel

In de Egyptische mythologie werd de ziel van een mens in verband gebracht met een vogel. Meestal een ooievaar met een menselijk hoofd. Mede ingegeven door de jaarlijkse trek van de ooievaars dachten de Egyptenaren dat de terugkeer van een ooievaar de terugkeer van een ziel betekende.

In veel andere culturen stonden ooievaars symbool voor het gezin, toewijding aan elkaar en monogamie. Vaak werd gedacht dat ooievaars hun hele leven met één en dezelfde partner bleven en dus een monogaam leven leiden. Nu weten we dat ooievaars in veel gevallen elk jaar terugkeren naar hetzelfde nest en dit ook meestal met dezelfde partner doen, maar dit is lang niet altijd het geval.

De ooievaar in onze West-Europa

Volgende Duitse folklore zouden ooievaars baby’s in een mandje in hun bek of op hun rug naar gezinnen brengen. De baby’s vonden de ooievaars in grotten en moerassen. Ze werden vervolgens aan de moeder gegeven of simpelweg in de schoorsteen gedropt. De laatste bezorgmethode is natuurlijk niet ideaal. Het werd dan ook aan de val door de schoorsteen geweten als een kindje met een handicap, of dood geboren werd. Huishoudens konden de ooievaars overigens laten weten dat ze kinderen wilden door snoep op de vensterbank te leggen.

De voorgaande ideeën stammen nog uit de Middeleeuwen. Halverwege de 19e eeuw haalde de sprookjesschrijver Hans Christian Andersen de band tussen ooievaars en baby’s weer aan met het sprookje De Ooievaars.

Het verhaal blijft…

Naast de genoemde verhalen zijn er nog veel meer mythes en sagen waarin een verband wordt gelegd tussen ooievaars en baby’s. De ooievaar heeft ook vaak symbool gestaan voor vruchtbaarheid en werd geroemd om de goede, liefdevolle verzorging van zijn jongen. Dat dit laatste veel mensen opviel kan te maken hebben met het feit dat ooievaars vaak nesten bouwen op hoge plekken die goed in het zicht liggen. Het Hebreeuwse woord voor ooievaar betekent letterlijk vertaald ook zoiets als ‘goede moeder’.

Tegenwoordig blijft de ooievaar zijn rol spelen als er een kind wordt geboren. We hebben de ooievaars in de tuin, tegen het raam geplakt en op geboortekaartjes. Daarnaast noemen we de rode vlekken die ruim 30% van de baby’s na de geboorte in hun nek of gezicht hebben nog altijd een ooievaarsbeet.

Lees ook: 9 vreemde babyrituelen van over de hele wereld