Risico op wiegendood groter bij kleinere baby’s

Wiegendood is een algemene term voor kindersterfte in de wieg. Het is geen oorzaak van overlijden, maar een benaming voor gevallen waarbij de doodsoorzaak van een baby, zelfs na onderzoek, niet aangetoond kan worden. Hoe groot is de kans op wiegendood en kun je zelf dingen doen om het risico op wiegendood te verkleinen? Deze vragen proberen we zo goed mogelijk te beantwoorden in dit artikel.

Wanneer mensen over wiegendood spreken, doelen zij meestal op “sudden infant death syndrome” (SIDS). Deze beide begrippen zijn echter niet synoniem. Sudden infant death syndrome is letterlijk vertaald “syndroom van het plotseling overlijden van een zuigeling”. Men spreekt over syndroom omdat het niet gaat over een oorzaak, maar wel om een duidelijk kenmerk. In dit geval is dat een kenmerk van het overlijden, namelijk het plotseling overlijden van een ogenschijnlijk gezonde baby tussen drie weken en een jaar.

Oorzaak van wiegendood

De oorzaak van het plotselinge overlijden van zo’n baby is per definitie onbekend. Maar wetenschappers vermoeden dat het om een nog onvoldoende ontwikkelde functie van het ademhalingscentrum in de hersenen gaat. Wanneer een baby dus onvoldoende ademt of eventjes stopt met ademen, worden de hersenen niet geactiveerd door het zuurstoftekort (hypoxie) of het teveel aan koolstofdioxide in het bloed (hypercapnie). Als deze hersenfunctie wel voldoende ontwikkeld zou zijn, krijgt de baby een ademhalingsprikkel waardoor hij opnieuw of sneller gaat ademhalen. Meestal is de serotonine (een soort modulator van neuronen) verstoord. Als de baby op zijn buik ligt, krijgt hij geen prikkel meer tot omdraaien naar de rug en diep adem te halen en zal hij stikken. Er bestaan overigens evenveel theorieën als onderzoekers en het is zeer onwaarschijnlijk dat er een enkelvoudige oorzaak bestaat in alle gevallen.

Ouders van pasgeboren baby’s met een laag geboortegewicht zouden beter geïnformeerd moeten worden om het risico op wiegendood te verminderen. Uit recent onderzoek blijkt namelijk dat bij baby’s die bij hun geboorte minder dan 2.5. kilo wegen het risico op wiegendood 5 keer zo groot is als bij baby’s met een normaal gewicht.

Aantal gevallen van wiegendood flink gedaald sinds de jaren 80

Sinds de jaren 80 is het sterftecijfer gedaald doordat er meer bekend werd over de risico’s met betrekking tot wiegendood. De laatste jaren schommelt het aantal rond de 300 per jaar. Bekend is dat het risico op wiegendood vergroot wordt als de ouders roken, maar ook baby’s met een laag geboortegewicht zijn een kwetsbare groep, zeker gedurende de eerste maand. Deze twee factoren, roken en een laag geboortegewicht, hebben met elkaar te maken, maar er zijn diverse redenen waarom baby’s met een laag gewicht geboren worden. Ouders moeten daarom goed op hoogte zijn van de risico’s als hun baby minder dan 2.5 kilo weegt. Het advies is om de baby de eerste 6 maanden in de ouderlijke slaapkamer te laten slapen en in een speciale wieg.

Andere factoren die een rol spelen bij het risico op wiegendood zijn het geslacht van de baby (bij jongens is er meer kans op wiegendood), als je een alleenstaande ouder bent en als er sprake is van een tienerzwangerschap.

Wat kan je doen om de kans op wiegendood te verkleinen

De volgende maatregelen verminderen de kans op wiegendood/SIDS:

• niet (mee)roken tijdens de zwangerschap;
• niet roken in de omgeving van de baby;
• wandelen langs drukke wegen vermijden i.v.m. uitlaatgassen;
• de temperatuur van de slaapkamer van de baby rond de 18°C houden (niet hoger);
• de leefomgeving van de baby goed ventileren;
• de baby in rugligging laten slapen;
• niet te veel dekens op het kind leggen (minder druk op het lichaam);
• de eerste twee jaar geen dekbed gebruiken;
• het bed zodanig opdekken, dat de baby niet met zijn gezicht onder de deken kan komen;
• niet vastleggen in bed;
• niet te warm aankleden;
• zo lang mogelijk borstvoeding geven.