Wat is zwangerschapsvergiftiging?

Zwangerschapsvergiftiging is een verschijnsel dat bij 15% van alle zwangere vrouwen voorkomt, en kan zeer ernstige gevolgen hebben voor zowel de moeder als de ongeboren baby. Wat is zwangerschapsvergiftiging precies, welke symptomen zijn er, en welke behandelingen zijn er mogelijk bij zwangerschapsvergiftiging?

Wat is zwangerschapsvergiftiging?

Zwangerschapsvergiftiging komt voor bij ongeveer 15% van alle zwangere vrouwen, en ontstaat vaak pas na de 24e zwangerschapsweek. Zelfs na de bevalling kan een vrouw nog last krijgen van zwangerschapsvergiftiging. 72 uur na de bevalling is het gevaar op zwangerschapsvergiftiging geheel geweken.

Zwangerschapsvergiftiging ontstaat doordat het lichaam van de moeder gaat ‘vechten’ tegen het DNA van de vader van de baby. Er ontstaat een (te) hoge bloeddruk, en de nieren en andere organen kunnen uitvallen. Ook is er bij zwangerschapsvergiftiging sprake van een teveel aan eiwitten in de urine. De ernst van zwangerschapsvergiftiging verschilt van vrouw tot vrouw. De ene vrouw heeft enkel last van een verhoogde bloeddruk en eiwitten in de urine, terwijl de andere vrouw letterlijk moet vechten voor het leven van haarzelf en van haar ongeboren baby. In sommige gevallen is een spoedkeizersnee de enige oplossing, omdat anders moeder en baby kunnen overlijden.

Symptomen van zwangerschapsvergiftiging

Zwangerschapsvergiftiging wordt ook wel pre-eclampsie of toxicose genoemd. Een aantal symptomen die kunnen wijzen op zwangerschapsvergiftiging zijn:

• opgezwollen handen, enkels of een opgezwollen gezicht (oedeem)
• pijn rechts onder de ribben
• tintelingen in de vingers
• gezichtsstoornissen, zoals sterretjes of lichtflitsen zien
• een pijnlijk gespannen gevoel boven in de buik.

Wanneer je als zwangere één of meerdere van bovenstaande symptomen hebt, is het erg belangrijk om zo snel mogelijk contact op te nemen met je huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Zijn deze niet bereikbaar, bel dan altijd de huisartsenpost of ga langs bij de spoedeisende hulp. Wanneer de klachten aanwezig zijn, kan je hier soms erg ziek van worden in een heel korte tijd, en lopen zowel jij als je baby enorme risico’s.

Als je je met één of meer van bovenstaande klachten meld bij een arts over verloskundige, zal deze persoon extra onderzoeken bij je doen. Er wordt gekeken of je een hoge bloeddruk hebt, en of er een grote hoeveelheid eiwit in je urine zit. Heb je zowel een hoge bloeddruk als een teveel aan eiwit in je urine? Dan heb je zwangerschapsvergiftiging.

Verhoogd risico op zwangerschapsvergiftiging

Niet alle vrouwen hebben een even grote kans op zwangerschapsvergiftiging. Er zijn een aantal risicogroepen waarbij de zwangere vrouw een verhoogd risico heeft op pre-eclampsie. Je loopt meer risico:

• Wanneer je ouder als 35 jaar bent
• Als het je eerste zwangerschap is
• Wanneer je zwanger bent van een meerling
• Erfelijke factoren, als je moeder of een zus zwangerschapsvergiftiging heeft gehad, loop jij een groter risico.
• Als je tijdens een vorige zwangerschap al pre-eclampsie hebt gehad, loop je bij een volgende zwangerschap ook een verhoogd risico

Daarnaast zijn er ook een aantal ziekten en aandoeningen die de kans op zwangerschapsvergiftiging vergroten, dit zijn onder andere:

• suikerziekte (diabetes)
• hoge bloeddruk (voordat je zwanger werd)
• stollingsafwijkingen van het bloed
• afwijkingen in de bloedsomloop
• bepaalde stofwisselingsstoornissen
• EDS (Ehlers Danlos Syndroom)

Gevolgen van zwangerschapsvergiftiging

Zwangerschapsvergiftiging zorgt ervoor dat bepaalde organen minder goed tot niet meer functioneren. De vochtophopingen in handen, enkels en gezicht worden veroorzaakt doordat je bloedvaten tijdens pre-eclampsie poreus worden, en er vocht uit je bloedvaten weglekt. Ook de nieren gaan slechter functioneren, waardoor eiwitten in je urine terecht komen, en ook je lever zal tijdens zwangerschapsvergiftiging slechter gaan functioneren.

Andere complicaties

Een ander ernstige complicatie van zwangerschapsvergiftiging is dat je placenta minder goed gaat werken, dit heeft directe gevolgen voor de gezondheid, groei en ontwikkeling van je baby. Omdat je placenta tijdens zwangerschapsvergiftiging minder goed doorbloed wordt, krijg je kindje minder voedingsstoffen en zuurstof binnen. Je kindje beweegt dan minder vaak en minder heftig. Als je merkt dat je baby minder beweegt dan normaal, trek dan meteen bij je gynaecoloog aan de bel, want dit is een indicatie dat je placenta (hoogstwaarschijnlijk) slechter gaat functioneren. Doordat je placenta ook de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof regelt, groeit je baby minder hard. Je baby zal bij de geboorte magerder en kleiner zijn dan normaal, zelfs als je de zwangerschap voldragen hebt.

Behandeling van zwangerschapsvergiftiging

Bij zwangerschapsvergiftiging is er in principe geen behandeling mogelijk. Als je het in milde vorm hebt, kan de gynaecoloog besluiten om je bloeddrukverlagende medicatie toe te dienen. Tevens worden de eiwitten in je urine regelmatig gemeten, om te kijken of de ziekte stabiel blijft of verergert. Bedrust is ook erg belangrijk, om ervoor te zorgen dat je bloeddruk zo stabiel mogelijk blijft en je niet te veel hooi op je vork neemt. Je mag dan alleen uit bed als je naar de wc moet, en verder mag je helemaal niets. Ook je baby wordt continu in de gaten gehouden. De enige echte behandeling die mogelijk is bij pre-eclampsie, is de bevalling. Na je bevalling heb je nog maximaal 72 uur de kans dat de ziekte verergert, maar daarna is het gevaar geweken.

Spoedkeizersnee in ernstige gevallen

Mocht je zwangerschapsvergiftiging in een zeer ernstige vorm hebben, dan kan de gynaecoloog besluiten om een spoedkeizersnee uit te voeren, om zowel jouw leven als het leven van jouw baby te redden. Dit wordt echter alleen gedaan als het echt niet anders kan. Veelal wordt er echter gekozen om de bevalling in te leiden met 37 weken, in plaats van wachten tot de baby zelf besluit dat het tijd is om geboren te worden.

Herstellen na zwangerschapsvergiftiging

Na de bevalling verdwijnen de meeste symptomen en klachten van zwangerschapsvergiftiging vanzelf. Je nieren, bloedvaten en andere organen houden er geen blijvende schade aan over. Wel kan het nog een jaar duren voordat je voor jouw gevoel weer helemaal hersteld bent. Naast lichamelijke klachten, kan je ook psychische klachten overhouden: die verdwijnen vaak iets minder snel. Heb je moeite om alles te verwerken, kan je aan je huisarts advies vragen. Misschien helpt het als je eens een gesprek aangaat met een psycholoog.